Đón Tết trong ngục Hỏa Lò (phần 2)

2248

February 19, 2018

Cụ Phạm Khắc Hoè khi bị giam ở Hỏa Lò từ tháng 12/1946 đến tháng 1/1947, còn nhớ một bài thơ “Ăn tết Hỏa Lò” được lưu truyền khi ấy:

Phú quý phong lưu nếm đủ rồi

Năm nay ăn Tết Hỏa Lò chơi

Giao thừa pháo vắng tha hồ ngủ

Mồng một cơm chay mặc sức xơi

Bạn mới bốn anh nằm bốn góc

Lính hầu hai cửa đứng hai người

Cách tường nghe tiếng ai rên rỉ

Lửa bốc buồng gan sục sục sôi.

Ông Phạm Khắc Hoè và bà Công Tôn Nữ Diệu Phẩm, năm 1942

Đồng chí Nguyễn Hữu Thụy, kể lại không khí đón xuân của anh em tù chính trị: “Cuối năm 1950 - 1951, gần tới Tết Nguyên đán, chủ trương của chi bộ căng tù binh lúc đó phải tổ chức cho anh em đoàn kết vui vẻ về tinh thần và vật chất, tham gia các hoạt động, qua đó giữ vững chí khí trong tù. Tôi tập hợp thành lập đội thơ ca, thể thao, các đồng chí có gia đình tiếp tế vào thì với tinh thần tự nguyện để đưa các món ăn, quà bánh vào mâm cơm của mình để cùng ăn với nhau.

Đồng chí Nguyễn Hữu Thụy, tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò

từ tháng 8/1950 - 9/1954 (ảnh chụp năm 1956)

Bữa cơm hai ngày Tết mùng Một và mùng Hai anh em ngồi thành từng hàng khác hẳn với những ngày thường, mỗi mâm 10 người, đồ ăn được sắp xếp đẹp đẽ. Sau những lời chúc để đón mừng năm mới, anh em đã hát tập thể những bài ca kháng chiến rất sôi nổi. Bọn cai ngục, đứng đầu là thằng Quản Tây đứng trên tầng hai la hét quát tháo, cấm chúng tôi không được hát, anh em ngồi dưới coi như không nghe thấy, nó vô cùng tức tối nhưng không dám đàn áp khủng bố vì nó cũng biết ngày Tết truyền thống là vô cùng thiêng liêng của mỗi dân tộc. Tinh thần anh em lên rất cao nên nó phải im lặng để anh em ăn uống vui chơi mấy ngày ở trong trại cũng như ra ngoài sân.

Cờ và khẩu hiệu tù chính trị tự làm để sử dụng trong các dịp Lễ, Tết

…Trong những ngày cuối năm 1952, để chuẩn bị đón giao thừa, các trại đều phải lấy xuất thịt hàng ngày của anh em để rán lấy mỡ đem cất dấu, không cho địch biết đề phòng bọn chúa ngục cắt điện thì mình dùng mỡ thắp sáng để mít tinh. Đến đêm giao thừa, các trại đều mít tinh hô khẩu hiệu vang động cả Hỏa Lò. Bọn chúa ngục và gác điêng tuần tra chỉ đứng bên ngoài cửa sắt đập khóa ầm ầm, dọa mở khóa bắt anh em đi cùm nhưng chúng không cắt điện. Một lúc sau chúng từ từ rút lui, còn chúng tôi chuẩn bị làm lễ chào cờ và mít tinh ăn mừng thắng lợi, đón lễ giao thừa.

Sáng mùng Một Tết chúng vào trại điểm danh, tên chúa ngục đến bất ngờ tát đồng chí phụ trách trại một cái. Tôi rất căm phẫn và chuẩn bị nếu nó còn hành động như thế nữa thì tôi sẽ vận động anh em đứng lên phản đối. Tối hôm đấy, anh em lại tổ chức mít tinh. Sáng ngày mùng Hai Tết bọn chúa ngục vào điểm danh có hỏi: Ai tổ chức mít tinh hôm qua? Tôi đứng ngay trước mặt tên chúa ngục và nhận mình đứng ra tổ chức. Ngoài ra, còn có một anh tù thường phạm cũng đứng ra nhận, thế là hai chúng tôi bị đưa vào cùm trong xà lim.

Lại Thị Minh Thu, Phòng Giáo dục - Truyền thông

Chia sẻ:

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

BÀI VIẾT LIÊN QUAN