Cuối thế kỷ XIX, nhằm đối phó với các phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam, thực dân Pháp đã tăng cường bộ máy đàn áp: bổ sung lực lượng cảnh sát, hoàn chỉnh hệ thống toà án và xây dựng mạng lưới nhà tù. Năm 1896, trên đất làng Phụ Khánh - tổng Vĩnh Xương - huyện Thọ Xương - Hà Nội, thực dân Pháp đã xây dựng nhà tù Hỏa Lò. Đây là một trong số những nhà tù lớn nhất của thực dân Pháp ở Đông Dương.

Năm 2015, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội được tách ra thành 02 Sở mới nên Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò hiện đang là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội. Tổng số cán bộ, công nhân viên của Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò hiện gồm 24 người.

Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hoả Lò là đơn vị sự nghiệp văn hoá, có chức năng bảo quản, trưng bày tài liệu, hiện vật liên quan đến di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò.